Απόσπασμα από το έντυπο της καμπάνιας ενάντια στην αδήλωτη εργασία
Τα οφέλη των αφεντικών από την αδήλωτη εργασία είναι, λοιπόν, πολύ προφανή κι είχαν έτσι κι αλλιώς διαπιστωθεί ήδη στα χρόνια καπιταλιστικής ευημερίας, πριν την περιβόητη κρίση, με αποδέκτες τους μετανάστες από τις λεγόμενες ανατολικές χώρες. Η αδήλωτη εργασία δεν προέκυψε ως μια καινούρια συνθήκη μέσα στα χρόνια της κρίσης. Μικρά και μεγάλα αφεντικά στη δεκαετία του 90 είχαν την δυνατότητα να δοκιμάσουν όλες τις μορφές άτυπης εργασίας, που πλέον μας φαίνονται κοινότυπες, πάνω στο μεγάλο πλήθος (για εκείνη την εποχή) των εργατών και εργατριών, κυρίως από τα Βαλκάνια, που μετανάστευαν στον ελλαδικό χώρο. Σε μια εποχή που η πλειοψηφία του ντόπιου πληθυσμού ζούσε το “όνειρο”, με το ένα δάνειο να φέρνει το επόμενο και το βιοτικό επίπεδο της ελληνικής οικογένειας να ανεβαίνει, η άτυπη εργασία των μεταναστών ήρθε και έδεσε για τις τσέπες όλων, από τον κάθε υπάλληλο και αγρότη που εξασφάλιζε πάμφθηνα εργατικά χέρια για την αξιοποίηση της μικρό – ιδιοκτησίας του, μέχρι μεγαλύτερες αγροτικές μονάδες και εργολάβους που έβλεπαν τα κέρδη τους να εκτοξεύονται. Η εκμετάλλευση των βαλκάνιων εργατών και εργατριών έδωσε μια μεγάλη ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη της περιόδου. Δεν είναι τυχαίο πως οι μετανάστες αποτέλεσαν ένα μεγάλο ποσοστό των εργατών για την ανέγερση των υποδομών των Ολυμπιακών αγώνων του 2004, μια φιέστα που επισήμως άφησε πίσω της 14 νεκρούς στα κάτεργα των εργοταξίων.
Το ελληνικό κράτος προφανώς χαιρέτιζε εξόφθαλμα την κατάσταση αυτή (εξάλλου για ανάπτυξη μιλάμε). Με την μεταναστευτική πολιτική (ρητή ή άρρητη) που ακολούθησε αναπαρήγαγε τον κοινωνικό αποκλεισμό και ρατσισμό. Οι έλεγχοι των μηχανισμών ήταν ανύπαρκτοι και όπου υπήρχαν, εντέλει λειτουργούσαν εις βάρος των ίδιων των μεταναστών βγάζοντας λάδι τα αφεντικά. Από την άλλη στους βαλκάνιους νέους κατοίκους του ελλαδικού χώρου η «μαύρη» και ανειδίκευτη εργασία φάνταζε μονόδρομος. Η ανάγκη για χρήματα, όχι μόνο για την κάλυψη των αναγκών τους, αλλά ειδικότερα για την στήριξη των οικογενειών τους στα Bαλκάνια, ο διαρκής εκβιασμός για την έκδοση ή ανανέωση της άδειας διαμονής, ο ρατσισμός και οι απελάσεις, τους εξασφάλιζαν μόνο τις άτυπες αυτές θέσεις εργασίας, τις οποίες το ντόπιο εργατικό δυναμικό ούτε καν πλησίαζε. Η υποτίμηση της εργασίας των μεταναστών και μεταναστριών της δεκαετίας του 90 αποτέλεσε ένα παράδειγμα των στρατηγικών που μπορεί να επιστρατεύσουν τα αφεντικά (ειδικά τα μικρά) για την κερδοφορία τους. Ένα παράδειγμα που οι επίσημοι συνδικαλιστικοί φορείς αγνόησαν επιδεικτικά. Η αδήλωτη εργασία έχει πλέον επεκταθεί στους περισσότερους κλάδους εργασίας και τη βιώνουμε ένα όλο και μεγαλύτερο κομμάτι των ντόπιων.
Κάτι λιγότερο από είκοσι χρόνια μετά, οι σημερινοί μετανάστες δίνουν τη μάχη για την επιβίωση με ακόμα χειρότερους όρους. Έτσι, ο εγκλεισμός τους σε στρατόπεδα κράτησης θεωρείται δεδομένος, ενώ έχει αποκοπεί – αποκλειστεί εντελώς από την εργασία. Αντιμετωπίζονται ως πλεονάζων πληθυσμός, ο οποίος στην καλύτερη περίπτωση αποτελεί αντικείμενο διαχείρισης. Διαχείρισης που το ελληνικό κράτος έχει αναλάβει να διεκπεραιώσει λαμβάνοντας τεράστια κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με τους ντόπιους εργαζόμενους να βρίσκουν (ω! τι ειρωνεία) μια 5μηνη ή 8μηνη θέση εργασίας στη σίτιση, την καταγραφή ή τη φύλαξη αυτών των έγκλειστων μεταναστών.
Βέβαια, το ελληνικό κράτος ήδη σχεδιάζει το επόμενο βήμα πάνω στην λεγόμενη “προσφυγική κρίση” επιχειρώντας να βγάλει περισσότερα λεφτά από αυτήν την υπόθεση. Τον Ιούνιο του 2017, το Υπουργείο Οικονομίας ανακήρυξε δυο πιλοτικά προγράμματα, βάσει του οποίου ανήλικοι πρόσφυγες από τα Κέντρα Κράτησης της Αττικής και της Κεντρικής Μακεδονίας, ηλικίας 15-18 ετών, θα σταλούν στα χωράφια για να εκπαιδευτούν πάνω στις αγροτικές δουλειές. Αφού πρώτα φυλακίστηκαν στα στρατόπεδα της χώρας, ήρθε η ώρα να «εκπαιδευτούν» και να «ενταχθούν» στην κοινωνία, προσφέροντας τσάμπα δουλειά, χωρίς χαρτιά, ασφάλιση και δικαιώματα στα κάτεργα της ελληνικής υπαίθρου. Αυτή την φορά όμως, στα πλαίσια της “αριστερής-ανθρωπιστικής” διαχείρισης των προσφύγων.