Από τη μια κρίση στην άλλη
Μια δεκαετία και κάτι πριν, στις απαρχές της κρίσης του 2009, η φράση-σύμβολο που παρουσιαζόταν να αλλάζει τα πάντα άκουγε στην κωδική ονομασία ‘δημόσιο χρέος’. Η συνταγή, για το τότε πολιτικό προσωπικό της χώρας, απλή. Πρώτα, κι όπως πάντα σε περιόδους κρίσης, χρησιμοποίησε το ‘έθνος’ ως ένα πλαστό σημείο ενότητας ανάμεσα στον εκμεταλλευτή και τον εκμεταλλευόμενο. Ανάμεσα στα αφεντικά και τον κόσμο της εργασίας. Έπειτα, έχοντας χαράξει αυτό το εθνικό ‘εμείς’ στη μαζική συνείδηση, μίλησε και είπε ότι ‘εμείς’ –όλες κι όλοι μαζί– ‘χρωστάμε’! Κι ότι θα έπρεπε να εργαστούμε σκληρά για να ‘ξεπληρώσουμε’. Και κάπως έτσι, φόρτωσαν την κρίση της κερδοφορίας τους στις πλάτες μας, επιβάλλοντας –στα χρόνια που ακολούθησαν– τις πρώτες σοβαρές εργασιακές αναδιαρθρώσεις του 21ου αιώνα. Δηλαδή, τις διαδοχικές μειώσεις του βασικού μισθού, την ελαστικοποίηση του εργάσιμου χρόνου, το ψαλίδισμα των κοινωνικών επιδομάτων και τη σταδιακή κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων. Μια δεκαετία και κάτι μετά, σήμερα, η ουσία παραμένει ίδια. Δηλαδή, καθώς η κρίση οξύνεται ξανά κι αντανακλάται στις εξωφρενικές ανατιμήσεις στα πάσης φύσεως αγαθά, τα κυβερνητικά επιτελεία εμπλουτίζουν εκ νέου το ιδεολογικό τους οπλοστάσιο: αυτή τη φορά, μας αφηγούνται το παραμύθι του ‘πληθωρισμού’. Στόχος τους, όπως και με το ‘δημόσιο χρέος’, είναι να προσηλωθούμε σε μια αφηρημένη οικονομική έννοια, να τη μισήσουμε ως μια αόρατη δύναμη της φύσης και, άρα, να λησμονήσουμε τα πραγματικά αίτια πίσω από τη νέα αυτή μείωση της αγοραστικής μας δύναμης. Να προσπεράσουμε, δηλαδή, την ουσία πίσω από τη νέα μείωση στον πραγματικό μισθό μας.
Πληθωρισμός, ένα αδηφάγο τέρας
Ο πληθωρισμός, η ακρίβεια δηλαδή που καλούμαστε σήμερα να φορτώσουμε στους ώμους μας, είναι ένα οικονομικό φαινόμενο-ντόμινο που πυροδοτήθηκε από δυο, κυρίως, παράγοντες. Κατά πρώτον, από τον ειδικό τρόπο που τα κράτη διαχειρίστηκαν την πανδημία του Covid-19, με τις κοινωνικές απαγορεύσεις και τα lockdown, τα οποία διατάραξαν τη λεπτή ισορροπία της παραγωγής και της κυκλοφορίας του εμπορεύματος κατά μήκος του πλανήτη. Και κατά δεύτερον, από την ενεργειακή κρίση που έχει ξεσπάσει σε παγκόσμια κλίμακα, καιρό τώρα και πολύ πριν την πανδημία του κορονοϊού (ασχέτως με αυτά που αναπαράγουν τα ΜΜΕ), όπου πρωταγωνιστεί ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός ανάμεσα στα μεγαθήρια των ορυκτών καυσίμων και η διακρατική (βιομηχανική) μετάβαση στην ‘πράσινη ενέργεια’. Και κάπως έτσι, το φαινόμενο που μόλις περιγράψαμε χοντροκομμένα, διαμορφώνει και την κυριολεκτική σημασία του πληθωρισμού. Η μεταφορική σημασία του ‘πληθωρισμού’, αντιθέτως, που προωθεί το κράτος –αυτή μιας φανταστικής δύναμης που ευθύνεται για τη φτωχοποίηση μας– αποτελεί έναν ειδικά κατασκευασμένο πολιτικό μύθο. Μοναδικός στόχος του μύθου αυτού είναι, πολύ απλά, να συσκοτίσει το γεγονός ότι: οι ντόπιοι επιχειρηματίες θα κάνουν τα πάντα –για άλλη μια φορά– ώστε να μετακυλίσουν το αυξημένο κόστος τους στις δικές μας πλάτες.
Μέσα από τον κόσμο της εργασίας
Τι σημαίνουν όλα αυτά πρακτικά; Ότι οι επιχειρήσεις, οι εργοδότες και οι ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας (ξανά-)οργανώνονται και (ξανά-)συστρατεύονται πίσω από το κράτος που τους εκπροσωπεί, με κοινό στόχο την αποδοτικότερη –για τα κέρδη τους– αξιοποίηση μας ως εργαζόμενες και συνάμα ως καταναλωτές. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει και μεις με τη σειρά μας να πατήσουμε πόδι στα σχέδια τους. Να συνειδητοποιήσουμε ότι η ζυγαριά ανάμεσα στην ευημερία μας και την κερδοφορία τους παλαντζάρει επικίνδυνα προς το τελευταίο, και να αναθεωρήσουμε –ειλικρινέστερα από ποτέ– τη σχέση μας με τα βασικά αγαθά.
- ΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ, λοιπόν, δεν είναι είδος πολυτελείας. Η κάθετη μείωση της αγοραστικής μας δύναμης, όμως, μας εξωθεί σε ολοένα και θρεπτικά φτωχότερες λύσεις. Από την άλλη, μόνον τα δυο τελευταία χρόνια της πανδημίας, οι αλυσίδες supermarket αύξησαν κατακόρυφα τα κέρδη τους κατά περίπου 2 δισ. ευρώ, το 2020 βαπτίστηκε ως ‘ιστορική χρονιά’ κερδοφορίας και, όλα αυτά, ακολουθώντας μια ήδη “χρυσή” τετραετία πρωτοφανούς οργανικής ανάπτυξης του κλάδου. Ως εκ τούτου, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας σε μια καθημερινότητα πλούσιας διατροφικής αξίας, απαιτώντας να πληρώσουν την ακρίβεια όλοι αυτοί που θησαυρίζουν πάνω στις ανάγκες μας.
- ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ, μέσα σε ένα μόνο έτος αυξήθηκε σε τιμή κατά 400%, ενώ το φυσικό αέριο κατά 800%. Μάλιστα, έπειτα από την ύπουλη εφαρμογή της περίφημης ‘ρήτρας αναπροσαρμογής’ εκ μέρους της ΔΕΗ, οι αυξήσεις ενδέχεται να εκτιναχθούν και σε ένα επιπλέον 80%. Εάν αναλογιστούμε ότι ο επενδυτικός κολοσσός Macquarie, που έχει εξαγοράσει το 49% της ΔΕΔΔΗΕ, έχει υπό-διαχείριση κεφάλαια ύψους 500 δισ. ευρώ, την ίδια στιγμή που μας ζητά αμύθητες περιουσίες σε λογαριασμούς και μας κόβει και το ρεύμα άμα λάχει, τότε η συλλογική απαίτηση για ριζικές μειώσεις στα τιμολόγια αλλά και οι μαζικές στάσεις πληρωμών, δεν είναι απλώς δίκαιες αλλά και αναγκαίες λύσεις.
- ΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ ΚΙΝΗΣΗΣ, η μηχανοκίνηση δηλαδή, δεν είναι στυλ ζωής. Είναι –πρώτα και κύρια– το αναγκαίο κόστος μετακίνησης μας προς (ίσως και κατά) την εργασία μας, το οποίο έχουν μετακυλίσει άτυπα οι εργοδότες στις δικές μας πλάτες. Είναι αυτό το 50ευρω/200ευρω για το μηχανάκι/αμάξι, το οποίο αφαιρείται από τον μηνιάτικο μας, ενώ η φετινή (έως τώρα!) 30% αύξηση των τιμών συνεπάγεται μια επιπλέον μείωση του μισθού μας κατά 15ευρω/60ευρω. Οπότε, δεν θα ήταν και υπερβολή να απαιτήσουμε να πληρώσουν το κόστος αυτό τόσο το κράτος που φορολογεί ληστρικά (60% ειδικός φόρος), όσο και οι εργοδότες, οι οποίοι σφυρίζουν αδιάφορα όλα αυτά τα χρόνια.
- ΤΟ ΕΝΟΙΚΙΟ, είναι ο μόνιμος εκβιασμός για τον κόσμο της εργασίας. Οι αυξήσεις της τάξης του 30%-60% την τελευταία δεκαετία έναντι των διαδοχικών μειώσεων του βασικού μισθού μετατρέπουν την υπόθεση του κόστους στέγασης σε ένα τραγικό ανέκδοτο. Φυσικά, το θράσος των ιδιοκτητών να ρυθμίζουν τις τιμές ανάλογα με τις ορέξεις τους δεν είναι κάτι το αυτονόητο: είναι μια ‘ελευθερία’ που τους παρέχει το κράτος, στην απουσία των δικών μας απαντήσεων.
Οπότε
Πριν από οτιδήποτε, θα πρέπει να κατακτήσουμε, όλες κι όλοι μαζί, μια κοινή οπτική. Ένα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση αυτή είναι, αναμφίβολα, να αντιληφθούμε πόσο πραγματικά αξίζει η εργασία μας. Ότι, με λίγα λόγια, την αλήθεια δεν τη λέει ο μισθός που παίρνουμε από τους εργοδότες, αλλά το υπόλοιπο που μένει όταν αφαιρέσουμε από αυτόν τους λογαριασμούς, τα ψώνια, τα καύσιμα και το νοίκι. Όπως, την αλήθεια τη λέει, επίσης, κι ο εργάσιμος χρόνος μας: είτε δουλεύουμε το ίδιο κι έχουμε λιγότερα αγαθά από πριν, είτε δουλεύουμε περισσότερο ώστε να διασφαλίσουμε τα ίδια, αυτές είναι δυο ισοδύναμες όψεις στο νόμισμα της υποτίμησης της εργασίας μας. Και συνολικότερα των ζωών μας, καθώς στερούμαστε του πολυτιμότερου, ίσως, αγαθού της εποχής μας: του ελεύθερου χρόνου, του χρόνου για πνευματική τεμπελιά, για φιλία και για έρωτα. Οπότε, ας προσπεράσουμε την αγανάκτηση κι ας οργανωθούμε. Στο χώρο της εργασίας μας με τις συναδέλφισσές μας και στη γειτονιά με τους ανθρώπους που μοιραζόμαστε τα ίδια βάρη. Τα ενοίκια, τους λογαριασμούς, τους εργοδότες. Ας δούμε ότι είμαστε όλες κι όλοι μαζί σε αυτό, να νιώσουμε συντροφικότητα και να ενωθούμε σε ένα συλλογικό σώμα, μέσα από το οποίο θα επιβάλλουμε τα συμφέροντα μας. Να ενώσουμε τις φωνές μας, ώστε να καλλιεργήσουμε το συλλογικό μας θάρρος και να δείξουμε, επιτέλους, τα δόντια μας σε όλους αυτούς που μας βλέπουν μοναχά ως κρέας για τη μηχανή της κερδοφορίας τους. Έτσι ώστε να σταματήσει η καθημερινότητα να είναι αγώνας για επιβίωση και να κατακτήσουμε, χέρι-χέρι και βήμα-βήμα, μια ζωή όπου θα δουλεύουμε λιγότερο και θα απολαμβάνουμε περισσότερο.
Νομάδες | Εργατική συνέλευση στα Βορειοανατολικά
Το κείμενο σε pdf εδώ